Enorme hoeveelheid palen gevonden bij vernieuwen kademuur in Enkhuizen

---

Momenteel wordt de kademuur langs het zuidelijk deel van de Wierdijk in Enkhuizen vernieuwd door advies- en ingenieursbureau WSP aannemersbedrijf en Koninklijke Oosterhof Holman, in opdracht van de gemeente Enkhuizen. Dit deel van de Wierdijk vormt tegenwoordig de oostelijke begrenzing van de Buitenhaven en geeft toegang tot de Harlingersteiger. Bij het verwijderen van de oude kademuur eind 2023 vond archeologisch onderzoek plaats door Archeologie West-Friesland. Hierbij zijn onder meer veel oude palen onderzocht en bijzondere vondsten van metaal verzameld.

Rommelhaven

Het havenhoofd waar de kademuur wordt vervangen, is onderdeel van een van de oudste havens van Enkhuizen. Deze haven werd vroeger de Rommelhaven of Lorredraaiershaven genoemd en is kort voor 1400 uitgegraven. Met de grond die hierbij vrijkwam, zijn destijds twee havenhoofden aangelegd rond de haven: het Wester- en Oosterhoofd. Zij moesten de schepen in de haven beschermen tijdens storm. Het onderzoek van 2023 vond plaats op het Oosterhoofd. In de 16^de eeuw is in het verlengde van het Oosterhoofd de Wierdijk aangelegd.

Palen

Bij het verwijderen van de oude kademuur, die uit de jaren 60 van de 20^ste eeuw dateerde, bleken veel palen achter de kademuur aanwezig te zijn. Zij horen bij oudere kadebeschoeiingen van het havenhoofd. De palen zaten voor de werkzaamheden in de weg en zijn daarom uit de grond getrokken. In totaal zijn maar liefst circa 250 palen verwijderd. Het gaat met name om eikenhouten palen, maar er waren ook palen van grenenhout bij. Bij de eiken palen zijn duidelijk twee soorten zichtbaar: hele dikke korte palen en lange dunne palen. De verwachting is dat zij uit verschillende periodes dateren. Alle eiken palen dateren vermoedelijk uit de 15^de en 16^de eeuw. Het is mogelijk dat een deel hiervan dateert van de aanleg van de haven rond 1400. De grenen palen daarentegen komen waarschijnlijk uit de 17^de of 18^de eeuw. Van de palen zijn houtmonsters genomen, die binnenkort worden onderzocht door middel van dendrochronologisch onderzoek. Hiermee kan het kapjaar van het hout worden bepaald en ook de herkomst van het hout worden achterhaald.

Accijnshuisje

Op het havenhoofd staat al eeuwenlang het accijnshuisje. In dit kleine gebouw moest men vroeger belasting betalen over ingevoerde goederen. Vermoedelijk dateert het gebouwtje uit de 17^de eeuw. Iets verderop op het havenhoofd is bij het archeologisch onderzoek een fundering van een onbekend gebouwtje gevonden. Mogelijk gaat het om een voorganger van het bestaande accijnshuisje.

Vondsten

Bij het onderzoek zijn diverse vondsten verzameld. Zij bevonden zich in de grond van het havenhoofd of in de bodem van de haven. Het gaat onder meer om een gietijzeren kanonskogel, de ijzeren kop van een dissel (gereedschap voor houtbewerking) en een bootshaak. Een bootshaak is een ijzeren punt met een haak daaraan vast, die was bevestigd op een houten stok. Deze werd gebruikt aan boord van schepen om het schip van de kade af te duwen of juist naar de wal te trekken. Een typisch object dus om in een haven te vinden.

Na afronding van het onderzoek worden de resultaten op deze website gepubliceerd.

---