Onderzoek naar de ontwikkeling van dit boerderijtype

Stolpenonderzoek

Stolpboerderij Hoogwoud Rijksmonument

Op dit moment staan nog ongeveer 5000 stolpboerderijen in Noord-Holland, waarvan ruim 2000 binnen West-Friesland. Ongeveer 11% van de stolpboerderijen is rijksmonument, provinciaal monument of gemeentelijk monument.

Ieder jaar worden ongeveer 25 stolpboerderijen afgebroken. Een deel van deze stolpen dateert uit de 16de, 17de of 18de eeuw. Onderzoek naar deze oude boerderijen levert veel nieuwe informatie op over de ontwikkeling van de stolp als boerderijtype. Het gaat dan bijvoorbeeld om constructie en houtgebruik, funderingswijzen en de oorspronkelijke indeling en de wijzigingen hierin. 

De stolpboerderij is het algemene boerderijtype in Noord-Holland boven het Noordzeekanaal. Kenmerkend voor dit type boerderij is de vierkante vorm en het grote piramidevormige dak, waaronder plaats is voor woonruimten, veestallen en hooiopslag. Het boerderijtype is rond 1550 ontstaan. Het maakt deel uit van de Noordelijke huisgroep, waartoe ook de boerderijen in Friesland en Groningen behoren. Dit betekent dat deze boerderijen dezelfde oorsprong, opzet en constructie hebben.

Stolpenonderzoek Twisk

Gecertificeerd als uitvoerende partij

Archeologie West-Friesland doet onderzoek naar stolpboerderijen die worden afgebroken en van vóór circa 1825 dateren. 

Bouwhistorische opname

Voorafgaand aan de sloop van een stolpboerderij wordt een bouwhistorische opname uitgevoerd. Hierbij gaat veel aandacht uit naar het houtskelet van de stolpboerderij, het ‘vierkant’ genoemd. Dit vierkant dateert van de bouw van de stolp. Er wordt gekeken naar de constructie, verbindingstechnieken, afmetingen en toegepaste houtsoorten. Doordat regelmatig hergebruikt hout wordt aangetroffen in vierkanten, is het van belang om te letten op sporen die wijzen op secundair toegepast bouwhout.

Plattegrond

Ook wordt een plattegrond op schaal van de boerderij gemaakt en het gebouw zowel in- als uitpandig gefotografeerd. Na de sloop worden houtmonsters gezaagd uit de balken van het vierkant. Deze monsters worden door middel van dendrochronologisch onderzoek onderzocht. Op basis van het jaarringonderzoek kan de bouw van de boerderij vaak op enkele jaren nauwkeurig worden bepaald.

Opgraving

Na de sloop van een stolpboerderij vindt er vaak een opgraving plaats. De gegevens uit de opgraving vormen een belangrijke aanvulling op de bouwhistorische opname. Op basis van de bouwhistorische opname en het dendrochronologisch onderzoek aan het vierkant kan het bouwjaar, de bovengrondse constructie en de maatvoering en indeling in de 19de/20ste eeuw worden bepaald.

De opgraving geeft juist informatie over funderingswijze, ondergrondse structuren (bijvoorbeeld kelders en waterputten), oudere indelingen van de boerderij en materiële cultuur van de bewoners. De gegevens uit de verschillende onderzoeksdisciplines worden uiteindelijk gecombineerd tot één verhaal, het liefst aangevuld met historische gegevens, oude foto’s en informatie van voormalige bewoners. Over het onderzoek verschijnt een rapport, dat op deze website door iedereen kan worden gedownload.

Bekijk onze rapporten
Documentatie van het vierkant van de stolpboerderij
Stolpenonderzoek Zwaagdijk
Stolpenonderzoek Zuidermeer Rijksmonument
Stolpenonderzoek Schellinkhout
Stolpenonderzoek Zwaag
Stolpboerderij Hoogwoud Rijksmonument
Stolpenonderzoek Lambertschaag
Stolpenonderzoek Schellinkhout
Stolpenonderzoek Spanbroek
Stolpenonderzoek De Weere
Stolpenonderzoek Westwoud
Stolpenonderzoek Twisk
Stolpenonderzoek Zuidermeer
Documentatie van het vierkant van de stolpboerderij
Stolpenonderzoek Zwaagdijk
Stolpenonderzoek Zuidermeer Rijksmonument
Stolpenonderzoek Schellinkhout
Stolpenonderzoek Zwaag
Stolpboerderij Hoogwoud Rijksmonument
Stolpenonderzoek Lambertschaag
Stolpenonderzoek Schellinkhout
Stolpenonderzoek Spanbroek
Stolpenonderzoek De Weere
Stolpenonderzoek Westwoud
Stolpenonderzoek Twisk
Stolpenonderzoek Zuidermeer
Documentatie van het vierkant van de stolpboerderij
Stolpenonderzoek Zwaagdijk
Stolpenonderzoek Zuidermeer Rijksmonument
Stolpenonderzoek Schellinkhout
Stolpenonderzoek Zwaag
Stolpboerderij Hoogwoud Rijksmonument
Stolpenonderzoek Lambertschaag
Stolpenonderzoek Schellinkhout
Stolpenonderzoek Spanbroek
Stolpenonderzoek De Weere
Stolpenonderzoek Westwoud
Stolpenonderzoek Twisk
Stolpenonderzoek Zuidermeer
Documentatie van het vierkant van de stolpboerderij
Stolpenonderzoek Zwaagdijk
Stolpenonderzoek Zuidermeer Rijksmonument
Stolpenonderzoek Schellinkhout
Stolpenonderzoek Zwaag
Stolpboerderij Hoogwoud Rijksmonument
Stolpenonderzoek Lambertschaag
Stolpenonderzoek Schellinkhout
Stolpenonderzoek Spanbroek
Stolpenonderzoek De Weere
Stolpenonderzoek Westwoud
Stolpenonderzoek Twisk
Stolpenonderzoek Zuidermeer
Documentatie van het vierkant van de stolpboerderij
Stolpenonderzoek Zwaagdijk
Stolpenonderzoek Zuidermeer Rijksmonument
Stolpenonderzoek Schellinkhout
Stolpenonderzoek Zwaag
Stolpboerderij Hoogwoud Rijksmonument
Stolpenonderzoek Lambertschaag
Stolpenonderzoek Schellinkhout
Stolpenonderzoek Spanbroek
Stolpenonderzoek De Weere
Stolpenonderzoek Westwoud
Stolpenonderzoek Twisk
Stolpenonderzoek Zuidermeer
Documentatie van het vierkant van de stolpboerderij
Stolpenonderzoek Zwaagdijk
Stolpenonderzoek Zuidermeer Rijksmonument
Stolpenonderzoek Schellinkhout
Stolpenonderzoek Zwaag
Stolpboerderij Hoogwoud Rijksmonument
Stolpenonderzoek Lambertschaag
Stolpenonderzoek Schellinkhout
Stolpenonderzoek Spanbroek
Stolpenonderzoek De Weere
Stolpenonderzoek Westwoud
Stolpenonderzoek Twisk
Stolpenonderzoek Zuidermeer
Documentatie van het vierkant van de stolpboerderij
Stolpenonderzoek Zwaagdijk
Stolpenonderzoek Zuidermeer Rijksmonument
Stolpenonderzoek Schellinkhout
Stolpenonderzoek Zwaag
Stolpboerderij Hoogwoud Rijksmonument
Stolpenonderzoek Lambertschaag
Stolpenonderzoek Schellinkhout
Stolpenonderzoek Spanbroek
Stolpenonderzoek De Weere
Stolpenonderzoek Westwoud
Stolpenonderzoek Twisk
Stolpenonderzoek Zuidermeer
Documentatie van het vierkant van de stolpboerderij
Stolpenonderzoek Zwaagdijk
Stolpenonderzoek Zuidermeer Rijksmonument
Stolpenonderzoek Schellinkhout
Stolpenonderzoek Zwaag
Stolpboerderij Hoogwoud Rijksmonument
Stolpenonderzoek Lambertschaag
Stolpenonderzoek Schellinkhout
Stolpenonderzoek Spanbroek
Stolpenonderzoek De Weere
Stolpenonderzoek Westwoud
Stolpenonderzoek Twisk
Stolpenonderzoek Zuidermeer
Documentatie van het vierkant van de stolpboerderij
Stolpenonderzoek Zwaagdijk
Stolpenonderzoek Zuidermeer Rijksmonument
Stolpenonderzoek Schellinkhout
Stolpenonderzoek Zwaag
Stolpboerderij Hoogwoud Rijksmonument
Stolpenonderzoek Lambertschaag
Stolpenonderzoek Schellinkhout
Stolpenonderzoek Spanbroek
Stolpenonderzoek De Weere
Stolpenonderzoek Westwoud
Stolpenonderzoek Twisk
Stolpenonderzoek Zuidermeer
Documentatie van het vierkant van de stolpboerderij
Stolpenonderzoek Zwaagdijk
Stolpenonderzoek Zuidermeer Rijksmonument
Stolpenonderzoek Schellinkhout
Stolpenonderzoek Zwaag
Stolpboerderij Hoogwoud Rijksmonument
Stolpenonderzoek Lambertschaag
Stolpenonderzoek Schellinkhout
Stolpenonderzoek Spanbroek
Stolpenonderzoek De Weere
Stolpenonderzoek Westwoud
Stolpenonderzoek Twisk
Stolpenonderzoek Zuidermeer