Paktuinen 12

De grond aan weerszijden van de Paktuinen in Enkhuizen is vanaf 1590 volgebouwd met woon- en pakhuizen. Uit historische bronnen is bekend dat in deze buurt veel rijke kooplieden woonden. Van de oude bebouwing ten noorden van de Paktuinen resteert nu nog slechts één pand: het pakhuis Paktuinen 12. Oorspronkelijk was het pand voorzien van een begane grond met iets verdiepte vloer, twee verdiepingen en twee zolders. In de eerste helft van de 20ste eeuw nam een vrachtvervoerder zijn intrek in het pakhuis. Op dat moment is een garagedeur in de voorgevel gezet, de onderste balklaag verwijderd en de verdiepte vloer van de begane grond opgehoogd. Onder de grenen balklaag van de tweede verdieping ligt als extra versterking een dwarsbalk over het midden van het pand (onderslag), met daaronder grenen staanders (standvinken). Ook onder de andere twee balklagen was tot in de 20ste eeuw een dergelijke constructie aanwezig. In 2013 is dendrochronologisch onderzoek verricht aan de balklagen. Op basis van het kapjaar van het hout kan worden gesteld dat het pakhuis is gebouwd tussen 1736 en 1740.

In 2012 begon de verbouw van het pand tot drie appartementen. In de nieuwe situatie wordt de verdiepte vloer van de begane grond weer teruggebracht en daarom is het gebouw eind 2012 uitgegraven. Hierbij kwam de oorspronkelijke vloer van het pakhuis tevoorschijn, namelijk gele bakstenen die op hun kant waren geplaatst. De vloer was geheel zwart doordat de ruimte ooit is gebruikt voor de opslag van kolen. In het midden van het pand was onder de vloer een rij kleine poeren van ongeveer 50 cm hoog aanwezig. Zij droegen de standvinken die oorspronkelijk onder de onderste balklaag stonden. Verder bleek tegen de westgevel van het gebouw een waterkelder te liggen. De ingang, een vierkant gat in een hoek van de kelder, was opvallend zwaar uitgevoerd. Op deze ingang lag een molensteen met een diameter van 90 cm. De ronde steen met gat in het midden lag verdiept in de bakstenen vloer, wat doet vermoeden dat de molensteen direct bij de bouw van de waterkelder is aangebracht. Op de steen zal een waterpomp hebben gestaan.

Bij de graafwerkzaamheden is een kleine hoeveelheid keramiek, bouwkeramiek en metaal verzameld, waaronder enkele wandtegels uit de 17de eeuw.


Deze tekst is geschreven door Dieuwertje Duijn en eerder gepubliceerd in de Kroniek van Noord-Holland over 2012. In het rapport zijn de laatste resultaten en conclusies te lezen.


Download hier het volledige rapport