Raamstraat

In het kader van de uitbreiding van een supermarkt is in februari 2014 een opgraving uitgevoerd langs de Raamstraat en op ongeveer 400 meter ten noorden van de Westerstraat. De Westerstraat is onderdeel van de Streekweg, een belangrijke ontginningsas in oostelijk West-Friesland die in de 12^de eeuw is ontstaan. Op het onderzoeksterrein bleek een natuurlijke veenlaag van ongeveer 1 meter dik aanwezig te zijn. De oudste sporen, een kleiwinningskuil (daliegat) en een gedempte sloot, dateren uit de periode rond 1200. Kort hierna is het terrein opgehoogd en is waarschijnlijk een boerderij in de directe omgeving gebouwd. Van deze bebouwing zijn geen resten gevonden, maar wel kwamen vijf perfect cilindrische kuilen met een diameter van circa 1 meter tevoorschijn. Waarschijnlijk gaat het om primitieve waterputten op een boerenerf. Dit erf heeft in dat geval enkele honderden meters ten noorden van de Streekweg gelegen.

In 1590 begon de grote stadsuitbreiding van Enkhuizen en is het terrein onderdeel geworden van de stad. In dat jaar zijn de oude sloten gedempt en is het maaiveld opgehoogd. Vervolgens zijn enkele nieuwe sloten uitgegraven, waarvan tijdens de opgraving twee zijn gevonden. Deze nieuwe sloten hebben maar kort bestaan, want rond 1615 zijn zij alweer gedempt. Bij de demping is onder meer veel afval in de sloten gegooid. Enkele bijzondere vondsten uit dit afval zijn vroeg Chinees porselein, Italiaanse en Portugese faience, een kokosnoot en een miniatuur vijzel van lood-tin.

In de periode rond 1600 zijn tevens twee zeer grote kuilen gegraven op het terrein, die vervolgens zijn opgevuld met schone klei. Mogelijk is op deze plek veen gewonnen uit de ondergrond. Uit een van de kuilen komt een bijzondere olijfoliekruik uit Portugal. De kruik is versierd met verticale strepen die door middel van polijsten zijn aangebracht.

In de eerste helft van de 17^de eeuw zijn huizen gebouwd binnen het plangebied. Deze huizen stonden langs de Raamstraat, een zijstraat van de Westerstraat. Van één woning is de fundering teruggevonden, bestaande uit bakstenen muurwerk met daaronder plankjes. Het huis was klein en eenvoudig: waarschijnlijk bestond het uit één kamer op de begane grond en daarboven een zolder. Hier woonde bijvoorbeeld een vissers- of arbeidersfamilie.

Van de andere huizen die aan de Raamstraat stonden, zijn bij de afbraak ook de funderingen weggesloopt, zodat relatief weinig overblijfselen van deze huizen zijn teruggevonden. Diepere sporen zijn wel in de grond blijven zitten. Van twee naast elkaar gelegen huizen zijn de kelders aangetroffen, evenals een stukje rommelig plaveisel van de steeg tussen de huizen. Op het terrein bevonden zich verder een waterput en diverse afvaltonnen, die naast of achter de huizen in de grond waren gegraven. Enkele leuke vondsten uit de afvaltonnen zijn drie lepels, een mes met een heft van hoorn of been en een klein vogelfluitje van aardewerk.

Een bijzondere losse vondst is een rekenpenning, geslagen in Hoorn tussen 1587 en 1598. Op de voorzijde staan twee ossen die een ploeg voorttrekken. Het randschrift luidt: TRAHITE AEQUO JUGO (trekt onder een gelijk juk). Op de keerzijde staat een afbeelding van twee potten die in zee drijven en tegen elkaar stuk dreigen te slaan, met op de achtergrond een stadsgezicht van Hoorn. Onder de afbeelding is de hoorn van het stadswapen afgebeeld. Als randschrift staat op deze zijde: FRANGIMUR, SI COLLIDIMUR (wij breken, als wij tegen elkaar stoten).

De oudste versie van het stempel voor de penning is in Hoorn in 1587 vervaardigd. In dat jaar werd de graaf van Leicester, die door Engeland na de dood van Willem van Oranje (1584) als steun naar de Republiek was gezonden, door landsadvocaat Johan van Oldebarnevelt het gezag over het leger ontnomen en gedwongen te vertrekken. De penning was een aansporing tot eensgezindheid in de strijd tegen Spanje en is vervolgens bij de Hoornse Munt in verschillende jaren geslagen, zowel in koper als in zilver.