Hoofdstraat 23

In februari 2016 is een opgraving uitgevoerd op het perceel Hoofdstraat 23 in Bovenkarspel, vlakbij Het Postkantoor en winkelcentrum de Streekhof. In 2010 en 2012 zijn rondom deze plek al opgravingen uitgevoerd waarbij resten uit de Bronstijd, Middeleeuwen en Nieuwe Tijd tevoorschijn kwamen. Op de onderzochte locatie stond tot 1918 een grote stolpboerderij, genaamd de Leeuwenhalm. Het pand is in dat jaar afgebroken om plaats te maken voor het Postkantoor. Alleen de oostzijde van de boerderij is opgegraven, het overige deel van de stolp ligt onder bestaande bebouwing ten westen van de opgraving. Het omliggende boerenerf werd al in 2010 en 2012 onderzocht.

Tijdens het onderzoek zijn diverse resten van de stolpboerderij gevonden, namelijk muren horende bij de grup (mestgoot in stal), twee poeren waar de dakdragende vierkantstijlen op stonden, een goot en diverse binnenmuren. De vierkantpoeren waren onderheid met grenen palen en bezaten een opvallend grote afmeting van bijna 2 m x 2 m. Vergelijkbare grote vierkantspoeren afkomstig van de stolp die oorspronkelijk naast de Leeuwenhalm stond, werden al eerder in 2012 gevonden.

Op basis van de onderzochte resten kan de indeling van de boerderij vrij goed worden gereconstrueerd. Het gaat om een stolp van het zogenaamde ‘Noord-Hollandse type’. In het midden van de boerderij was zoals gebruikelijk de hooiberg aanwezig. De darsdeur zat in de achtergevel, de dars lag langs de westelijke zijgevel. Langs de andere zijgevel bevond zich de stal, waar plaats was voor ongeveer 20 koeien. De woonvertrekken lagen langs de voorkant van de boerderij. Binnen de boerderij zijn veel wandtegels gevonden die in het woongedeelte waren verwerkt, bijvoorbeeld in de schouw. Op basis van vondstmateriaal dat in de boerderij is gevonden, wordt vermoed dat de Leeuwenhalm in de 18^de eeuw is gebouwd.

De Leeuwenhalm was met zijgevels van circa 20 m lang een grote boerderij en het vermoeden bestaat dat de opdrachtgever een vermogend persoon was. Uit het onderzoek is gebleken dat er kosten nog moeite zijn gespaard bij de bouw van de stolp. Uit de tijd van de bouw zijn geen historische bronnen bekend, maar uit 1825 stamt een verpondingsregister waarin de rijke statuur van de boerderij ook naar voren komt. Er is sprake van een “kapitale, hechte sterk en welgelegen huismanswoning, getekend nummer 6 genaamd de Leeuwenhalm, met deselfe boed en erf, staande en gelegen te Bovenkarspel aan de Noordzijde van de straat, belent ten oosten Gerrit Kraai“.

Onder de boerderij kwamen verder enkele kuilen en sloten uit de Middeleeuwen tevoorschijn en kringgreppels, greppels en eergetouwkrassen uit de Bronstijd.