Lange Tuinstraat 1-33

In april en mei van 2016 heeft Archeologie West-Friesland een historisch huizenblok van 800 m2 aan de Lange Tuinstraat in Enkhuizen opgegraven. Het plangebied ligt binnen de stadsuitbreiding van Enkhuizen die aan het einde van de 16de eeuw plaatsvond. In 1590 werden sloten gedempt, nieuwe brede grachten en havens gegraven en het maaiveld aanzienlijk opgehoogd. De erven ten zuiden van het Handvastwater, waartoe het plangebied behoort, konden reeds in december 1591 worden verkocht. Vervolgens legde men straten en bruggen aan en werd het overige deel van de stadsuitbreiding ingericht. In 1607 waren de werkzaamheden klaar. Het huizenblok staat weergegeven op een kaart uit de kroniek van Brandt uit 1666. De huizen zijn in de 18de of het begin van de 19de eeuw gesloopt toen het economisch slecht ging met de stad en op de kadasterkaart van 1823 is binnen het plangebied geen bebouwing meer aanwezig.

Tijdens de opgraving zijn de resten van vijf huizen teruggevonden. Hoewel de muren in vrijwel alle gevallen geheel waren verdwenen, konden de huizen en de binnenindeling goed worden gereconstrueerd aan de hand van uitbraaksporen en de muurfundering, die in de meeste gevallen bestond uit haaks op de muur geplaatste houten balken of planken.

Het best bewaarde huis was op basis van een binnenmuur in te delen in een voor- en achterkamer. De plavuizen vloer van de achterkamer was nog geheel intact. In de noordwesthoek was de plavuizenvloer niet aanwezig en gezien de randplavuizen was dit de originele situatie. Waarschijnlijk bevond zich hier een bedstede. In de zuidwesthoek is een verdieping zichtbaar, wederom met randplavuizen. Hier heeft vermoedelijk een vaste kast gestaan. Onder de vlijlaag van de plavuizenvloer lagen vier balken van fijnspar, waar vermoedelijk een houten vloer op heeft gelegen. Opvallend aan het huis was dat de achtergevel anders was gefundeerd dan de oost- en westgevel, namelijk op paarsgewijs geplaatste palen van grenenhout. Mogelijk wijst dit er op dat de achtergevel geheel in baksteen was uitgevoerd en de zijgevels niet.

Ten westen van dit huis is een houten schot aangetroffen. Houten schotten worden in de binnenstad van Enkhuizen regelmatig aangetroffen en dienden om slappe opgebrachte grond te zetten. De onderste twee planken van de constructie bevatten pengaten en houten pennen. Het gaat hier om hergebruikte huidplanken van een schip. Opvallend was dat het houten schot precies stopte op de zuidoostelijke hoek van het huis en exact op de perceelsgrens van twee gebouwen lag. De palen van het schot bleken ook gebruikt als funderingspalen van de zijgevel van een pand.

Direct ten zuiden van dit pand werd een intacte houten afvalton aangetroffen. Hierin is een setje kinderspeelgoed gevonden met miniatuur kopjes en bakjes en een messing treeft op speelgoedformaat.

Andere mooie vondsten die tijdens de opgraving zijn geborgen zijn een muntschatje van drie zilveren munten uit 1586 en 1601, een zilveren mesheft en een fraaie messing mesheft van een jager met hond.


Deze tekst is geschreven door Bart ter Steege en eerder gepubliceerd in de Kroniek van Noord-Holland over 2016. In het rapport zijn de laatste resultaten en conclusies te lezen.


Download hier het volledige rapport Download de bijlagen