Markermeerdijken: IJsselmeerdijk 13

In het kader van de versterking van de Markermeerdijken tussen Hoorn en Durgerdam vinden diverse werkzaamheden plaats waarbij soms delen van de oude dijk en onderliggende resten kunnen worden aangetast. Archeologie West-Friesland begeleidt de werkzaamheden tussen Hoorn en Edam.

Op 750 m ten zuiden van het dorp Warder, ter hoogte van de Zandbraak, zijn tijdens het afgraven van de binnendijkse kruin van de huidige dijk, resten van een klein bunkercomplex gevonden. Tijdens het bureauonderzoek was al duidelijk geworden dat ergens ten zuiden van Warder een bunker met toren moest hebben gelegen, maar waar precies, was niet bekend. Navraag bij dhr. Klaas Beunder (†), een oud inwoner van Warder, leverde meer informatie op. Hij herinnerde zich nog hoe hij als kind door een van de Duitse soldaten werd gejonast en hij kon alle namen van de militairen  noemen. Hij herinnerde zich ook nog dat een van de soldaten uit verveling vaak schietoefeningen deed. Daarnaast wist hij de exacte locatie van het complex aan te wijzen.

Extra archiefonderzoek en navraag bij Sandra van Lochem, onderzoekster van de torens van de Luchtwacht uit de Koude Oorlog, gaf nog meer aanvullende informatie. Bovenop de dijk stond in de Tweede Wereldoorlog een zogenaamde FluWa, wat een afkorting is voor Flugwache of volledig Flugzeugwache. Vanuit deze toren werden vijandelijke vliegtuigen gespot. Mogelijk was het bouwwerk eerst van hout en werd later een kleine zogenaamde Tobruk op de kruin gebouwd. Van deze bunker is de onderzijde van de uitgebroken betonnen vloer teruggevonden. Uit het archiefonderzoek bleek ook dat binnendijks aan de voet van de dijk nog een grotere bunker aanwezig is geweest. Deze ‘woonschuilplaats’ moet een afmeting hebben gehad van 7 m x 14 m met aan twee zijdes een toegang met trap richting de weg langs de dijk. Deze plek zal in de nabije toekomst worden onderzocht. Nadat het Duitse leger aan het einde van de Tweede Wereldoorlog de bunkers hadden achtergelaten, kregen ze een nieuw leven in de jaren ‘50. In 1950 werd de Korps Luchtwachtdienst (KLD) opgezet. Deze organisatie was belast met observatie en melding van vijandelijke vliegtuigen, met name uit de Sovjet-Unie. Begin 1953 werden de Duitse bunkers omgebouwd tot KLD-post. De luchtwachtpost is in gebruik geweest tot juni 1968. Helaas zijn maar weinig vondsten gedaan die met de bunkers in verband kunnen worden gebracht. Uitzondering hierop vormt een huls van een vermoedelijk Duits pistool, mogelijk afgeschoten tijdens een van schietoefeningen. Het betreft een 9X19 Parabellum geschikt voor een pistool. Deze kon bijvoorbeeld worden gebruikt voor een Duitse Luger. Saillant detail is dat de huls (met kogel) is gefabriceerd in een fabriek in Montreal. Mogelijk is de munitie buitgemaakt op de Canadese troepen die ons land bevrijdden in de jaren 1944 en 1945.